Postherpetik Nevralji
TANIM
Bir kronik nöropatik ağrı türü olan postherpetik nevralji, herpes zoster infeksiyonuna bağlı ağrının, derideki lezyonların iyileşmesinden sonra da 3 aydan uzun süre, hatta bazı hastalarda yaşam boyu devam etmesi durumudur. Sürekli ya da aralıklarla gelen yanma, elektrik şokuna benzer şekilde şiddetli, ani ve keskin bir ağrı ya da dayanılamayacak kadar yoğun bir kaşıntı hissi şeklinde tanımlanan bu duruma, karıncalanma ve uyuşukluk hissi, dizestezi, parestezi, hiperaljezi, hiperestezi ve allodini de eşlik edebilir.
Postherpetik nevraljinin ikincil özellikleri arasında ise uyku bozuklukları, iştahsızlık ve kilo kaybı, kronik yorgunluk ve sosyal izolasyonun eşlik ettiği depresyon yer alır (1).
EPİDEMİYOLOJİ
Postherpetik nevralji immünkompetan hastalarda herpes zoster infeksiyonunun en sık görülen (%10-15 olguda) komplikasyonudur (2,3). Postherpetik nevralji gelişme riski yaşla artar, 50 yaş üzerindeki hastalarda herpes zoster infeksiyonu sonrasında görülme oranı yaklaşık %20 iken, 70 yaşın üzerindeki hastalarda oranın %50'ye kadar yükseldiği bildirilmektedir (4).
PATOFİZYOLOJİ
Postherpetik nevraljinin patofizyolojisi tam olarak açıklanamamakla birlikte, postmortem çalışmalarda hastalarda hem periferik sinirlerde hem de duyusal köklerde demiyelinizasyon ve akson kaybı, fibrozis ve dorsal boynuz atrofisi olduğu gözlenmiştir (5).
TANI ve HASTAYA YAKLAŞIM
Postherpetik nevralji düşünülen hastanın ağrısının varlığı, lokalizasyonu, süresi, yoğunluğu, ağrının kalitesi ve karakteri sorgulanmalıdır. Hastanın motor, duyusal ve otonomik semptom ve bulgularına yönelik nörolojik muayenesi yapılmalıdır. Kantitatif duyu testleri ve mikronörografi, laser-evoked potansiyel ölçümü, nörolojik görüntüleme tetkikleri ve punch deri biyopsisi değerlendirme kapsamına alınmalıdır.
TEDAVİ
Postherpetik nevralji tedavisi sıklıkla zor olup hem hekim hem de hasta açısından hayal kırıklığı yaratabilen bir durumdur.
İlaç tedavisindeki seçenekler Tablo 1'de yer almaktadır.
Akut herpes zoster infeksiyonu geçiren hastalarda, sempatik blok ya da epidural steroid enjeksiyonları postherpetik nevralji gelişimini önlemeyebilir. Fakat ağrının azalmasına yardımcı olur. İlaç tedavisine dirençli postherpetik nevraljide, sempatik bloklar, spinal kord stimülasyonu denenebilir. TENS (Transkütanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu) uygulaması düşük yan etki profili ile her zaman yardımcı bir tedavi uygulamasıdır.
KAYNAKLAR