Radiküler Ağrı
TANIM
Radiküler ağrı (radikülopati), sinir kökündeki herhangi bir hasar ya da bası nedeniyle o sinirin dermatomu boyunca yayılan ağrıdır. Bu ağrının hem nöropatik hem nosiseptif komponenti vardır (1).
EPİDEMİYOLOJİ
Çalışmalarda siyatik ağrısı ile ilgili prevalans verileri geniş bir aralığa yayılmaktadır. 1980-2006 yılları arasında yayımlanan 23 çalışmayı gözden geçiren bir çalışmada siyatik ağrısı ile ilgili prevalans %1.2 ile %43 arasında bulunmuştur (2).
PATOFİZYOLOJİ
Kronik bel ağrısında ve radiküler ağrıda hem nosiseptif hem de nöropatik komponent etkindir; yani mikst tip bir ağrıdır. Akut ağrılarda daha çok nosiseptif komponent baskınken, kronik ağrılarda nöropatik komponent ağırlık kazanır. Buradaki nöropatik ağrının nedenleri dejenere diskteki inflamatuvar mediyatörlerin etkisi (inflamatuvar nöropatik kök ağrısı) olarak özetlenebilir (3,4).
Geniş ölçekli bir çalışmada servikal radikülopatilerin %21.9'unda disk protrüzyonu, %68.4'ünde spondilozis ve disk protrüzyonu birlikte neden olarak bulunmuştur.
TANI ve HASTAYA YAKLAŞIM
Radiküler ağrı düşünülen hastanın öyküsü alınırken şu noktalar değerlendirilmelidir:
1. Ağrının özellikleri;
a. Süresi?
b. Yeri, dağılımı?
c. Şiddeti?
d. Aktivite ve istirahatle ilişkisi?
e. Özelliği? (yanıcı, batıcı, keskin, künt, yüzeyel, derin vs.)
f. Duyusal bulgular var mı? (dizestezi, hiperaljezi, allodini)
g. Artıran ve
azaltan faktörler? (sıcak-soğuk,
öksürme-ıkınma, öne eğilme gibi)
h. Tutukluk var mı? Süresi?
2. Nörolojik defisit var mı? (güçsüzlük, idrar-dışkı inkontinansı gibi)
3. İnflamatuvar ağrı var mı?
4. Travma öyküsü?
5. Ateş, kilo kaybı gibi sistemik yakınmalar?
6. İlgili dermatomda cilt döküntüsü?
7. Başka hastalıklar var mı?
8. Kullanılan ilaçlar?
9. Boy-kilo? (vücut kütle indeksi)
10. İş durumu?
Bacağa yayılan bel ağrısı + düz bacak germe testi pozitifliği + azalmış veya alınamayan refleks, nöropatik ağrıyı düşündürmelidir.
Detaylı sistemik ve nörolojik muayene yapılmalıdır.
Ayırıcı tanı için tam kan sayımı, eritrosit sedimentasyon hızı, CRP bakılmalı ve görüntüleme yöntemleri ile gerekirse EMG yapılmalıdır.
TEDAVİ
Radiküler ağrıda multidisipliner yaklaşım önemlidir. Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar ve parasetamol gibi analjezikler ile kas gevşeticiler ve yanıt alınamayanlarda opioidler tedavi seçenekleridir (1). Radiküler ağrının evresine ve nöropatik ağrının ağırlığına göre ilaç seçimi yapılır, çoğu hastada kombinasyon gerekebilir.
İlaç tedavisi seçenekleri Tablo 1'de özetlenmiştir.
Hastanın radiküler ağrısının özelliklerine göre istirahat, egzersiz, fonksiyonel mobilizasyon, aerobik fitness ve endurans, hidroterapi, fizik tedavi, davranış tedavisi, biofeedback gibi rehabilitatif tedaviler de eklenmelidir.
KAYNAKLAR