Trigeminal Nevralji
TANIM
Trigeminal nevralji, yüz bölgesini tutan bir nöropatik ağrı türüdür ve"tic douloureux" diye de adlandırılır. Trigeminal nevralji, trigeminal sinirin bir ya da daha fazla dalının innerve ettiği alanda gelişen, ani, genellikle tek taraflı, şiddetli, kısa süreli, şimşek gibi saplanan bir ağrıdır (1). Yüz yıkama, yüze dokunma, yemek yeme gibi etkenlerle başlayıp şiddetlenebilir.
EPİDEMİYOLOJİ
Çeşitli çalışmalarda, trigeminal nevralji insidansının 100.000'de 5 ile 25 arasında olduğu bildirilmiştir. Kadınlarda 1.7-2.2 kat daha sık olduğu bildirilmiştir (1).
PATOFİZYOLOJİ
Trigeminal sinirin serebellopontin açıda vasküler kompresyonuna bağlı olarak görülebilir. Trigeminal nevralji, idiyopatik veya semptomatik olabilir. Semptomatik olanlar, vasküler kompresyon veya tümöral bası veya sinir invazyonu şeklinde görülebilir. Semptomatik olanlar tedaviye daha az yanıt vermektedir.
TANI ve HASTAYAYAKLAŞIM
Hastalara görüntüleme yöntemleri MR ve gerekirse serebral anjiyografi ile birlikte trigeminal somatosensöriyel uyarılmış potansiyel çalışılması uygun olabilir.
TEDAVİ
Farmakolojik Tedavi
İdiyopatik tipte sodyum kanal blokerleri olan karbamazepin (200-1200 mg/gün) ve okskarbazepin (600-1800 mg/gün) ilk sırada önerilmektedir. Karbamazepin ile ilgili kanıtlar okskarbazepinden daha güçlüdür, ancak okskarbazepine ilişkin emniyet kaygıları daha azdır. Sodyum kanal blokerlerinin hiçbiri etkili olmuyorsa cerrahi konsültasyon sonraki aşamada düşünülebilir. Cerrahi girişim yapılmayan hastalarda bir sonraki basamak önerisi için yeterli kanıt bulunmamaktadır. Lamotrijinin ekleme tedavisi olması ya da baklofene geçiş ile ilgili sınırlı kanıt bulunmaktadır. Nöropatik ağrı tedavisinde sıklıkla kullanılan diğer ilaçlar olan gabapentin, pregabalin, SNRI'lar ya da trisiklik antidepresanların etkisi bilinmemektedir.
İdiyopatik tipte spontan iyileşme nadir olduğu için ve ayrıca bu durum genellikle parsiyel ve tam remisyon ve rekürrens periyodlarını içeren siklik bir durum olduğu için hastalara atak sıklığına göre ilaç dozunun ayarlanması için gerekli uyarıların yapılması gerekmektedir (2,3) (Tablo 1).
Cerrahi Tedavi ve Algolojik Yaklaşımlar
Medikal tedaviye dirençli trigeminal nevraljili hastalarda, gasserian gangliyon üzerine perkütan girişimler (radyofrekans, gliserol enjeksiyonu, balon kompresyonu), gamma knife cerrahi ve mikrovasküler dekompresyon düşünülebilir. En uzun ağrısızlık süresinin sağlanması mikrovasküler dekompresyonla mümkündür. Multipl skleroza bağlı trigeminal nevraljide, farmakolojik tedavi yetersiz ise, gasser gangliyonuna yönelik uygulamalar denenebilir. Multipl sklerozlu hastalarda, gasser gangliyonunda vasküler kompresyon gösterilmedikçe cerrahi düşünülmemelidir. Trigeminal nevraljide periferik uygulamalara ait sonuçlar, yetersiz ya da negatiftir.
KAYNAKLAR